Değiştirici İşaretlerin Yaylı Çalgılarda Parmak Pozisyonlarına Etkileri
Notaların aralık ilişkilerini değişime uğratan iki farklı işaret vardır. Bunlardan biri diyez, diğeri ise bemol işaretleridir.
Diyez (#) İşareti
Yanına geldiği notayı yarım ses inceltir. Bir önceki notadan yarım ses uzaklaştırırken sonraki notaya yarım ses yaklaştırır.Bemol (b) İşareti
Yanına geldiği notayı yarım ses kalınlaştırır. Bir önceki notaya yarım ses yaklaştırırken sonraki notaya yarım ses uzaklaştırır.Notaların doğal hallerindeki aralıkları aşağıdaki gibidir.
Do-Re: Tam aralık
Re-Mi: Tam aralık
Mi-Fa: Yarım aralık
Fa-Sol: Tam aralık
Sol-La: Tam aralık
La-Si: Tam aralık
Si-Do: Yarım aralık
Yaylı çalgılarda tam aralıklı notalar seslendirilirken parmaklar birbirinden ayrı basılırken yarım aralıklı notalarda parmaklar birbirine bitişik basılır. Örneğin: Keman için re ve la tellerinde 1 ve 2. Parmaklara denk gelen mi-fa ve si-do notaları doğal durumlarında birbirlerine bitişik basılırlar. Diğer tüm yaylı çalgılarda da mi-fa/si-do notalarına denk gelen parmaklar bitişik basılarak çalınır. Değiştirici işaretler ise doğal durumda yerleştirilen parmak pozisyonlarını değişikliğe uğratabilir.
Örneğin: Kemanda la teli üzerinde 1 ve 2.parmaklar doğal durumlarında bitişik basılırken, do notası diyez(#) işareti aldığında 1.parmaktan ayrılır ve 3.parmağa bitişik çalınır. Diğer tüm yaylı çalgılarda da fa ve do notalarının diyez(#) işareti alması bir önceki parmaklardan ayrılıp kendilerinden sonra gelen notalara birleşmelerini sağlar.
Bemol işareti ise yaylı çalgılarda parmağın doğal durumda basıldığı yerden daha geride basılarak çalınmasıyla kullanılır.
Örneğin: Kemanda re teli üzerinde 1 ve 2.parmak notaları doğal durumlarında bitişik basılırken, 1.parmak mi notası bemol işareti aldığında parmak geri kayar ve tuşenin hemen dibine basılarak seslendirilir.
Zeynep Fuçucuoğlu
Rekor Sanat - Keman Öğretmeni